Trách nhiệm của Hội đồng quản trị (HĐQT) là một trong các nội dung cơ bản trong quản trị công ty theo khuyến nghị của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD). Trong 75 câu hỏi chấm chất lượng quản trị công ty mà Sở GDCK Hà Nội (HNX) thực hiện mới đây, có 9 câu đánh giá trách nhiệm của HĐQT. Điều bất ngờ là 9 câu hỏi này có đến 5 câu hỏi tất cả các DN niêm yết đều được điểm 0, cho thấy HĐQT còn nhiều việc phải làm mới tròn trách nhiệm quản trị công ty theo thông lệ.
Vì sao 0 điểm?
Trước hết, xin lưu ý rằng, trong năm đầu tiên (năm 2013) chấm điểm quản trị công ty, HNX chấm trên những thông tin DN công bố, vì thế, có việc các DN có thể đã làm, nhưng không thông tin ra công chúng (công bố trên Sở, UBCK, báo chí, website DN), cũng bị chấm điểm 0 khi soát xét đến phần này. Đây là một đặc điểm mà các DN cần lưu ý trong việc công bố thông tin ra thị trường, nếu muốn cải thiện điểm số của mình về quản trị công ty trong các năm sau.
Điểm 0 đầu tiên dành cho phần chấm trách nhiệm của HĐQT trong việc đánh giá Tổng giám đốc và các cán bộ chủ chốt khác hàng năm. Câu hỏi này được đưa ra căn cứ theo Thông tư 121/2012/TT-BTC, tuy nhiên, đã không có DN nào trong 387 DN niêm yết trên HNX công bố thông tin về việc thực hiện nghĩa vụ này.
4 điểm 0 khác liên quan đến các câu hỏi: HĐQT có chịu trách nhiệm và giám sát hệ thống quản lý rủi ro của công ty hay không? Công ty có định hướng và đào tạo đối với các thành viên HĐQT và Ban Kiểm soát mới được bổ nhiệm hay không? Công ty có báo cáo về các hoạt động của kiểm toán nội bộ trong báo cáo thường niên và/hoặc báo cáo của ban kiểm soát không? Công ty có đề ra các giá trị và định hướng hoạt động rõ ràng theo sự chỉ đạo của HĐQT không? Đây là những câu hỏi khó về quản trị công ty theo khuyến nghị của OECD, hiện tại chưa có trong quy định pháp lý của Việt Nam, nhưng vẫn được đưa vào đánh giá trong chương trình chấm điểm, để xem xét chất lượng quản trị công ty trên mặt bằng chung so với các thị trường lân cận.
Điểm mặt các DN đạt điểm cao về trách nhiệm HĐQT
CTCP Kinh doanh khí hóa lỏng Miền Nam; Tổng CTCP XNK và xây dựng Việt Nam ; CTCP Chứng khoán Bảo Việt; CTCP Xây dựng Sông Hồng; Tổng CTCP Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Việt Nam; CTCP Kinh doanh khí hóa lỏng miền Bắc; CTCP Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao… là những DN có điểm cao nhất về trách nhiệm của HĐQT trong số 387 DN được rà soát vừa qua, với 4/9 điểm cho phần chấm này. Bên cạnh đó là những DN đạt điểm thấp, trong đó có những DN quy mô lớn.
Tựu trung kết quả chấm điểm cho thấy, với quy định về số lượng thành viên ban kiểm soát (tối thiểu 3, tối đa 5); quy định về số lượng thành viên HĐQT (tối thiểu 3, tối đa 11), thì hầu hết DN đều đáp ứng được. Hai nội dung khác đánh giá trách nhiệm của HĐQT theo thông lệ quản trị DN hàng đầu có số điểm ở mức trung bình khá. Cụ thể, nội dung Chủ tịch HĐQT có kiêm chức danh Tổng giám đốc không? (nếu có, DN được 0 điểm), có 231 DN đạt điểm. Nội dung HĐQT có được ĐHCĐ ủy quyền chọn công ty kiểm toán không? (nếu có, DN được 0 điểm), có 150 DN được điểm.
Kết quả thực tế trên cho thấy, HĐQT các DN cần sát sao hơn, hành động nhiều hơn và thông tin rõ ràng hơn về những việc mình làm. Có như vậy mới có thể làm tròn trách nhiệm, đồng thời giúp cơ quan quản lý và nhà đầu tư hiểu đúng về vai trò "đầu não" của cơ quan này trong mỗi DN niêm yết.