2017, “sức khỏe” công ty chứng khoán được minh định rõ

Đối với những tài sản như cổ phiếu, chứng chỉ quỹ…, các công ty chứng khoán sẽ hạch toán theo giá thị trường

Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, ông Trịnh Đức Vinh, Phó vụ trưởng Vụ Chế độ Kế toán và kiểm toán (Bộ Tài chính) cho biết, bắt đầu từ kỳ lập Báo cáo tài chính quý I/2017, các công ty chứng khoán sẽ hạch toán theo giá trị hợp lý đối với các công cụ tài chính lên xuống theo giá thị trường. Điều này sẽ phản ánh xác thực hơn giá trị tài sản của các công ty chứng khoán…

Thực tế cho thấy, những công cụ tài chính mà các công ty chứng khoán đầu tư như cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, trái phiếu…có thị giá biến động liên tục, nhưng do quy định trong lĩnh vực kế toán chưa cho phép hạch toán theo giá trị hợp lý, nên các số liệu này hiện vẫn chưa được phản ánh một cách xác thực. Ông đánh giá thế nào về quan ngại này, thưa ông?

Đúng là một số công cụ tài chính trong danh mục đầu tư của các công ty chứng khoán biến động theo giá thị trường, nhưng lại chưa được hạch toán theo nguyên tắc giá thị trường, mà vẫn hạch toán theo giá gốc.

Điều này dẫn đến việc có những tài sản ở thời điểm công ty chứng khoán lập báo cáo tài chính đã tăng cao hoặc giảm mạnh so với giá gốc ở thời điểm đầu tư, nhưng vẫn được hạch toán theo giá gốc, nên phản ánh không chuẩn xác sức khỏe tài chính của công ty chứng khoán.

Để khắc phục tình trạng này, tại Thông tư 210/2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn kế toán áp dụng đối với công ty chứng khoán có hiệu lực từ ngày 1/1/2016 đã định ra nguyên tắc công ty chứng khoán được áp dụng phương pháp kế toán theo giá trị hợp lý (giá trị thị trường).

Ông Trịnh Đức Vinh 

Tuy nhiên, nguyên tắc trên chưa được áp dụng, bởi Thông tư 210/2014 ràng buộc chỉ được hạch toán theo giá thị trường khi Luật Kế toán cho phép. Trong khi đó, Luật này cùng với Nghị định 174/2016 quy định chi tiết một số điều của Luật Kế toán đều có hiệu lực từ ngày 1/1/2017, điều này có phải là ngay với Báo cáo tài chính quý I/2017, các công ty chứng khoán sẽ hạch toán theo giá thị trường, thưa ông?

Đúng vậy, ngay từ năm nay, với các báo cáo tài chính quý, bán niên và cả năm, các công ty chứng khoán sẽ hạch toán theo giá thị trường. Có nghĩa là, với các loại tài sản mà xác định được giá thị trường tin cậy như cổ phiếu, chứng chỉ quỹ…, các công ty chứng khoán sẽ hạch toán theo giá thị trường. Đối với các tài sản mà không xác định được giá thị trường tin cậy, công ty chứng khoán vẫn phải hạch toán theo giá gốc.

Đây là một trong những khó khăn mà Việt Nam phải đối mặt, bởi khác với các nền kinh tế phát triển, các thị trường phát triển có chiều sâu, nên hầu như tất cả các loại tài sản đều được định giá theo thị trường và có độ tin cậy cao. Điều này giúp cho việc áp dụng nguyên tắc giá thị trường dễ dàng.

Trong khi tại Việt Nam, nhiều loại thị trường phát triển chưa đồng bộ, khiến cho việc xác định giá trị các loại tài sản theo giá thị trường gặp nhiều khó khăn, nên nguyên tắc giá thị trường sẽ được áp dụng từng bước.

Liệu khi công ty chứng khoán được áp dụng phương pháp kế toán theo giá trị hợp lý, “sức khỏe” tài chính có bớt đẹp hơn?

Một khi áp dụng phương pháp kế toán theo giá trị hợp lý, giá trị của tài sản sẽ được phản ánh đúng theo giá trị thực tế trên thị trường của tài sản đó.

Do đó, nếu trong danh mục đầu tư của các công ty chứng khoán có các loại tài sản mà tăng theo giá thị trường thì các chỉ tiêu tài chính sẽ tốt, ngược lại, nếu tài sản giảm, đương nhiên “sức khỏe” tài chính sẽ không tốt.

Bởi vậy, không thể khẳng định khi áp dụng phương pháp kế toán theo giá trị hợp lý thì tình hình tài chính của công ty chứng khoán sẽ đẹp hơn hay xấu đi, mà quan trọng là sẽ phản ánh xác thực, minh bạch hơn giá trị tài sản của các công ty chứng khoán.

Qua đó, giúp nhà đầu tư nhận diện chuẩn xác tình hình tài chính của các công ty này để lựa chọn sử dụng sản phẩm, dịch vụ, cũng như đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả.

Có ý kiến quan ngại việc áp dụng nguyên tắc giá thị trường sẽ khiến doanh nghiệp tăng chi phí, do phải xây dựng hệ thống phần mềm, đào tạo nhân sự…, ông nghĩ sao về điều này?

Chính phủ đang hoàn thiện hệ thống quy định pháp lý theo hướng thông thoáng, tiết kiệm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, trao quyền tự chủ, linh hoạt và tự chịu trách nhiệm cho họ.

Các quy định pháp lý trong lĩnh vực kế toán doanh nghiệp nói chung, các công ty chứng khoán nói riêng cũng được hoàn thiện theo hướng này, trong đó trao quyền cho doanh nghiệp chủ động thiết kế, in ấn và sử dụng các loại chứng từ…, nên sẽ giúp họ tiết kiệm chi phí và thời gian tuân thủ.

Hữu Hòe thực hiện.